Hista

1. 1. Pczątkowo sejmiki wysyłały swoich przedstawicieli (posłów) na spotkania z królem. Stopniowo rosła rola posłów (na początku tylko popierali uchwały) i w końcu stali się odrębną grupą. Sejm walny w Piotrkowie w 1493r. był już podzielony na senat i izbę poselską.

      Uprawnienia sejm (5):

      władza ustawodawcza

      władza wykonawcza

      prawo łaski

      udzielanie nobilitacji

      powoływanie wojsk zaciężnych

   
   

   Senat – dawna rada królewska

   Skład:

   Urzędnicy centralni (marszałek wielki, marszałek nadworny, kanclerz, podkanclerz, podskarbi)

   najwyżsi urzędnicy kościoła (arcybiskupi, biskupi, ks. Natanek)

   urzędnicy ziemscy (wojewodowie, biskupi)

   Izba poselska-posłowie wybierani na sejmikach ziemskich

   Konstytucja – każda uchwała, wpisywana do księgi kancelarii grodzkiej miasta w której odbywał się sejm

   Rodzaje sejmów:

   sejmy walne(ordynaryjne) - 6tyg +możliwość przedłużenia o 2tyg

   sejmy nadzwyczajne (ekstraordynaryjne) - zwoływane awaryjnie np. na wypadek wojny, trwały 2tyg.

   sejmiki relacyjne – zwoływane na ziemiach posłów, prezentowano tam uchwały, a szlachta głosowała nad ich zatwierdzeniem

   1. Szlachtę wkurzała nieudolna polityka finansowa urzędników królewskich (głównie magnatów) która prowadziła do opustoszenia skarbu, poprawie nie sprzyjało przekazywanie magnatom dóbr królewskich (robił to Zyg stary bo chciał uzyskać poparcie dla działań umacniających władzę królewską). Przekazywanie dóbr królewskich był niezgodne z prawem, ale dzięki temu Zyg zdobył przychylność magnatów i doprowadził do erekcji (vivente rege) młodego Zyg augusta. Szlachta była niezadowolona bo to pozwalało na uzyskanie kolejnych przywilejów. Szlachta wysunęła postulaty natychmiastowej elekcji tronu, przeprowadzenia reform skarbowych i ustrojowych. Żądania te poprało pospolite ruszenie w następnym roku.

      Sejmiki ziemskie

   2. Deputacki – coroczny wybór deputata do Trybunału Koronnego

      Elekcyjny – wybór czterech kandydatów, jednego król robił sędzią ziemskim

      s

   3. Unia lubelska

      Powstała w wyniku zagrożenia dla Litwy ze strony Moskwy, Zyg august nie miał brata ani syna, polscy magnaci liczyli na zyski na Litwie, szlachta litewska chciała praw takich jak polska. Unię uchwalono w 1569 w Lublinie.

   4. Korzyści:

      Zdobycie ziem,

      wzrost znaczenia kraju na świecie,

      szybszy rozwój gospodarczy

   5. Negatywy :D :

      zaangażowanie na wschodzie powoduje osłabienie zachodu z czego korzystają Habsburgowie i Hohenzollerzy,

      zacofanie Litwy działa na niekorzyść Polski,

      wzrost znaczenia szlachty (szczególnie magnatów) na tle innych warstw, związany głównie z bogaceniem się

   6. Odrębne: skarb, urzędy centralne, wojsko

      Wspólne: król, sejm

   7. Wielonarodowościowe: 40% Polaków, 20% Rusinów, 13% Litwinów, 10 Niemców%, 5% Żydów, 12 (Łotysze, Tatarzy itp.)

   8. Kierunki polityki zagranicznej ostatnich Jagiellonów:

      Litwa w wyniku walki z księstwem moskiewskim straciła 1/3 swojego terytorium (mi. Smoleńsk) Zyg Stary wysłał na pomoc naszych, wygrali w 1514 w bitwie nad Orszą ale ziem nie odzyskali. W 1515r, aby sprzeciwić się zagrożeniom ze strony Krzyżaków, Habsburgów i księstw moskiewskiego Zyg spotkał się w Wiedniu z cesarzem Maksymilianem i Włodkiem Jagiellończykiem, zawarto układ na mocy którego w razie wygaśnięcia dynastii Jagiellonów tron czeski i węgierski miał przypaść Habsburgom, a dzieci Włodka miały zawrzeć małżeństwa z wnukami Maksymiliana, w zamian cesarz zobowiązał się na brak poparcia dla Moskwy i Krzyżaków. Wojna z Moskwą zakończyła się w 1522, zawarty pokój sankcjonował zdobycze ruskich.

   
   

   W 1526 Węgry najechali Turcy i zginął bezdzietny Ludwik Jagiellończyk, więc tron Węgier i Czech dostali Habsburgowie. Po zajęciu części węgier przez Turcję Zyg Stary zdecydował się zawrzeć porozumienie z słutanem przekształcone później w wieczysty pokój. Tam długo był spokój, ale spornym terenem na płd-wsch było pokucie które zajęła mołdawia, ale nasi pod wodzą Jana Tarnowskiego zrobili porządek.

   8. Krzyżacy współpracowali z tymi z Moskwy, dostali od nich uzbrojenie, ale wojnę (1519-21) wygrali Polacy, więc wielki mistrz Albrecht Hohenzollern (przechodzący na luteranizm) zabiegał o pokój, a Polska się zgodziła bo jak zwykle nie miała kasy, Albrecht zaproponował sekularyzację zakonu i przekształcenie w państwo podległe Polsce. W 1525 złożył hołd lenny w Krakowie i w razie wygaśnięcia jego dynastii Prusy

      zostałyby włączone do Polski. Książę został zobowiązany do pomocy finansowej i wojskowej Polsce w razie wojny oraz sądzenia obywateli wg prawa polskiego. Umocniło to pozycję Polski nad Bałtykiem.

   
   

   Za błędy i wygląd autor nie ponosi odpowiedzialności.